ต่อมไพเนียล

ฮอร์โมน
ระบบฮอร์โมนหรือระบบต่อมไร้ท่อเป็นตัวควบคุมการทำงานของร่างกายอีกระบบหนึ่ง โดยการหลั่งสารเคมีที่สร้างขึ้น แล้วส่งไปตามกระแสเลือดและไปมีผลหรือไปควบคุมอวัยวะเป้าหมาย โดยเหนี่ยวนำให้เกิดการเจริญเติบโต กระตุ้นหรือยับยั้ง ซึ่งออกฤทธิ์ได้โดยปริมาณเพียงเล็กน้อย

ประเภทของต่อมไร้ท่อ
1. ต่อมไร้ท่อที่จำเป็นต่อชีวิต เช่น ต่อมพาราไธรอยด์ อะดรีนัลคอร์เทกซ์ และ ไอสเลตออฟแลงเกอฮานน์
2. ต่อมไร้ท่อที่ไม่จำเป็นต่อชีวิต เช่น ต่อมใต้สมอง ต่อมไธรอยด์ ต่อมไพเนียล อวัยวะเพศ

ต่อมไร้ท่อในร่างกายของมนุษย์ที่ควรรู้จักมีดังนี้
1. ต่อมไพเนียล ( PINEAL GLAND ) หรือ EPIPHYSIS
2. ต่อมใต้สมอง ( PITUITARY GLAND ) หรือ HYPHYPOSIS
3. ต่อมไธรอยด์ ( THYROID GLAND )
4. ต่อมพาราไธรอยด์ ( PARATHYROID GLAND )
5. ต่อมไธมัส ( THYMUS GLAND )
6. ต่อมหมวกไต ( ADRENAL GLAND )
7. ไอสเลตออฟแลงเกอฮานส์ (ISLETS OF LANGERHANS ) ของตับอ่อน
8. อัณฑะ ( TESTIS ) และรังไข่ ( OVARY )

บทบาทของฮอร์โมนจากต่อมไร้ท่อต่างๆ

ต่อมไร้ท่อ	ฮอร์โมน	หน้าที่	ความผิดปกติ
ต่อมไพเนียล	เมลาโตมิน( MELATONIN )	ยับยั้งการเจริญเติบโตของอวัยวะสืบพันธุ์ก่อนเข้าสู่วัยสืบพันธุ์ ของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม	ทำให้การเจริญทางเพศช้าหรือเร็วกว่าปกติ
ต่อมใต้สมองต่อมใต้สมองส่วนหน้า	GROWTH HORMONE( GH )	กระตุ้นการเจริญเติบโตโดยทั่วไปของร่างกาย	- ขาดในวัยเด็กเป็นโรค DWARFISM - ในผู้ใหญ่เป็นโรค SIMMOND'S DISEASE - เกินในเด็กเป็นโรค GIANTISM - เกินในผู้ใหญ่เป็นโรค ACROMEGALY
	- FOLLICLE STIMULATING HORMONE( FSH )	- เพศหญิงกระตุ้น การเจริญของ ฟอลลิเคิล - เพศชายกระตุ้นการเจริญของหลอดสร้างอสุจิ
	- LEUTEINIZING HORMONE( LH )	- ในเพศหญิงกระตุ้นการตกไข่ - ในเพศชายกระตุ้นให้อินเตอร์สติเชียนเซลล์หลั่งฮอร์โมนจึงมักเรียกว่า INTERSTITIAL CELL STIMULATING HORMONE ( ICTH )
	- PROLACTIN	- กระตุ้นการเจริญของต่อมน้ำนม
	- THYROID STIMUMLATING HORMONE ( TSH )	กระตุ้นการสร้างและการหลั่งฮอร์โมนของต่อมไธรอยด์
	- ADRENOCORTICO TROPIC HORMONE( ACTH )	กระตุ้นการสร้างและการหลั่งฮอร์โมนจากหมวกไตชั้นนอก
ต่อมใต้สมองส่วนกลาง	MELANOCYTE STIMULATING HORMONE ( MSH )	กระตุ้นการสร้างเมลานินในสัตว์เลือดอุ่นและการเปลี่ยนสีตัวของสัตว์เลือดเย็น
ต่อมใต้สมองส่วนท้าย	OXYTOCIN	กระตุ้นการบีบตัวของมดลูกและการหลั่งน้ำนม
	VASOPRESSIN หรือ ANTIDIURATIC HORMONE ( ADH )	ทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับการดูดกลับของน้ำที่ท่อของหน่วยไต	มีมากไปจะทำให้เป็นโรคเบาจืด
ต่อมไธรอยด์	THYROXIN	ควบคุมเมตาบอลิซึมทั่วไปของร่างกายและควบคุมเมตามอโฟซิสของสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ	ขาดในเด็กเป็นโรค CRITINISMขาดในผู้ใหญ่เป็นโรค MYXEDEMA
	CALCITONIN	ทำให้ Ca2+ สะสมในกระดูกและลด Ca2+ ในปัสสาวะ
ต่อมพาราไธรอยด์	PARATHORMONE	เพิ่มระดับ Ca2+ ในเลือดทำงานตรงข้ามกับคัลซิโตนิน
ISLETS OF LANGERHANS ของตับอ่อน -Beta CELLS	INSULIN	ทำให้เซลล์นำกลูโคสไปใช้ได้ดีขึ้น และกระตุ้นการสร้างไกลโคเจน	ถ้าขาดจะเป็นโรคเบาหวาน
-Alfa CELLS	GLUCAGON	ทำงานตรงข้ามกับอินซูลิน โดยสลายไกลโคเจนเป็นกลูโคส
ต่อมหมวกไต - ADRENAL CORTEX	MINERALOCORTICOIDS( ที่สำคัญคือ ALDOSTERONE )	ควบคุมสมดุลน้ำและเกลือแร่และควบคุมการดูดกลับ Na+ และ K+ ที่ไต
	GLUCOCORTICOIDS ( ที่สำคัญคือ CORTISOL )	เพิ่มระดับน้ำตาลในเลือดและควบคุมการดูดกลับ Na+ และ K+ ที่ไต
ฮอร์โมนเพศ เช่น แอนโดรเจนและ เอสโตรเจน	ควบคุมการเจริญเติบโตทางเพศขั้นที่ 2
- ADRENAL MEDULLA	ADRENAKIN หรือ EPINEPHRIN	เพิ่มกลูโคสในเลือดและเพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจ
	NORADRENALIN หรือ NOREPINEPHRIN	เพิ่มกลูโคสในเลือดและเพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจ
อวัยวะเพศ - TERTIS	ANDROGEN เช่น TESTOSTERONE	ควบคุมการเจริญของลักษณะเพศชาย ควบคุมการสร้างอสุจิ
- FOLLICLE	ESTROGEN	ควบคุมการเจริญลักษณะเพศหญิงและกระตุ้นการหลั่ง LH
- CORPUS LUTELUM	PROGESTERONE	ควบคุมการเจริญของผนังมดลูกและรักษาสภาพการตั้งครรภ์
อวัยวะอื่นๆ - รก	HUMAN CHORIONICGONADOTROPHIN( HCG )	กระตุ้นคอร์ปัสลูเตียมทำให้โปรเจสเตอโรนสูงขึ้นและรักษาสภาพการตั้งครรภ์
- กระเพาะอาหาร	GASTRIN	กระตุ้นการหลั่งกรดเกลือและน้ำย่อยต่างๆ
- ลำไส้เล็ก	SECRETIN	กระตุ้นตับอ่อนหลั่งน้ำย่อยและตับหลั่งน้ำดี

การควบคุมการทำงานของฮอร์โมนมี 3 วิธี
1. ควบคุมโดยกระบวนการย้อนกลับ ( FEEDBACK CONTROL)
* โดยฮอร์โมน 2 ชนิดควบคุมซึ่งกันและกัน
* โดยปริมาณของตัวเอง ถ้ามีปริมาณมากจะยับยั้งการหลั่งของตัวเอง
2. ควบคุมโดยระบบประสาท
3. ควบคุมโดยระดับของสารบางชนิดที่ไม่ใช่ฮอร์โมน เช่น ระดับน้ำตาลในเลือดระดับของ Ca2+ เป็นต้น

ฟีโรโมน ( PHEROMONE )
หมายถึง สารเคมีที่สัตว์สร้างขึ้น เมื่อหลั่งออกมาภายนอกร่างกายแล้วจะมีผลต่อสัตว์ตัวอื่นซึ่งเป็นชนิดดียวกัน ทำให้เกิดมีการเปลี่ยนแปลงทางพฤติกรรม และสรีระเฉพาะอย่างได้
การรับฟีโรโมนมีได้ 3 ทาง คือ
1. ทางกลิ่น
* สารที่ชะมดสร้างขึ้นบริเวณใกล้อวัยวะสืบพันธุ์
* สารที่ผีเสื้อสร้างขึ้นเพื่อล่อให้ตัวผู้มาสืบพันธุ์
2. ทางการกิน
* สารที่สร้างจากต่อมบริเวณรยางค์ปากของราชินีผึ้งเพื่อให้ผึ้งงานกิน
3. โดยการดูดซึม
* แมลงสาบ , แมงมุม ตัวเมียสร้างขึ้นเมื่อตัวผู้มาสัมผัสจะตามไปจนพบและผสมพันธุ์กัน
* ตั๊กแตนตัวผู้ ปล่อยสารทิ้งไว้หลังการผสมพันธุ์ เมื่อตัวอ่อนมาสัมผัสเข้าจะกระตุ้นให้เจริญเป็นตัวเต็มวัย
จุดประสงค์ของการหลั่งของฟีโรโมน
1. บอกตำแหน่ง
2. บอกอาณาเขต
3. เตือนภัย
การนำมาใช้
1. นำมาทำน้ำหอม
2. นำมาทำสารล่อแมลง

ฮอร์โมนพืช ( PLANT HORMONE )
1. ออกซิน ( AUXIN ) หรือ INDOLE ATCETIC ACID ( IAA ) เป็นฮอร์โมนพืชที่สร้างขึ้นจากเนื้อเยื่อบริเวณยอดอ่อนหรือรากอ่อน มีบทบาท ดังนี้
* กระตุ้นการเจริญเติบโตของเซลล์โดยทั่วๆ ไป
* ยับยั้งการเจริญของตาข้าง
* ทำให้เกิดการเจริญของรังไข่เป็นผลโดยไม่ต้องปฏิสนธิ ( PARTHENOCARPIC FRUIT )
* ชะลอการหลุดร่วงของใบ
* กระตุ้นการงอกของราก
* ใช้ในปริมาณความเข้มข้นสูงๆ เป็นยาปราบวัชพืช เช่น 2 , 4 - D เป็นต้น

2. จิบเบอเรลลิน ( GIBBERELLIN ) หรือ GIBBERELLIC ACID สร้างจากต้นอ่อนมีบทบาทดังนี้
* กระตุ้นการยืดตัวและการแบ่งเซลล์ของลำต้นโดยเฉพาะระหว่างข้อของพืชใบเลี้ยงเดี่ยว
* กระตุ้นการงอกของเมล็ด
* กระตุ้นการออกดอกของพืชบางชนิด
* ช่วยในการยืดช่อองุ่นทำให้ผลมีขนาดโตขึ้น

3. ไซโตไคนิน ( CYTOKININ ) สร้างจากราก มีบทบาทดังนี้
* กระตุ้นการแบ่งเซลล์ของพืชและช่วยให้มีการเปลี่ยนแปลงของเซลล์ในกระบวนการเจริญเติบโต
* ยืดอายุผักและผลไม้หลังการเก็บเกี่ยวทำให้สดอยู่นาน
* เร่งการงอกของเมล็ด
* เร่งการเจริญของตาข้าง

4. กรดแอบไซซิก ( ABCISIC ACID ) สร้างจากใบและตา มีบทบาทดังนี้
* ยับยั้งการเจริญเติบโตของพืชทำให้แคระแกร็น
* ทำให้เกิดการพักตัวของตาและเมล็ด
* กระตุ้นการหลุดร่วงของใบ , ผล , ดอก

5. ก๊าซเอธีลีน ( ETHYLENE ) สร้างจาดชกเนื้อเยื่อของพืชมีมากในผลไม้สุก มีบทบาทดังนี้
* เร่งการสุกของผลไม้
* กระตุ้นการหลุดร่วงของใบและผล
* กระตุ้นการออกดอกของพืชบางชนิด
* ช่วยในการงอกของเมล็ด